Allah ve Resulu Aşkından Ağlayan Göz

 ES AD BİN ZÜRARE

---

Medinelilerden İslamiyet'i ilk kabul eden Ebu Ümame Es'ad b. Zürare el-Ensarî (r.a) oldu. Kendileri İslam'dan önce muvahhidlerden idi. Cenabetten gusleder, bildiği kadarıyle Hanifiyye şeriatı ile amel ederdi. Bu inançta olan diğer Ensari arkadaşları; Bera ibni Ma'rur, Muhammed ibni Mesleme ve Ebu Kays idi. Hepsi de Rasülullah'ın davetini derhal tasdik edip ona yardımcı oldular. Es'ad b. Zürare (r.a) Hazrec Kabilesi'nin Neccaroğullarındandır. Ebu Ümame künyesi olup lakabı el-Hayr'dır. Annesinin ismi bilinmemektedir. Kardeşi Sa'd b. Zürare de sahabidir. İslamiyet'i kabulü şöyle olmuştur: Zekvan b. Abdülkays ile birlikte bir iş için Mekke'ye gelmişlerdi. Müşriklerin ileri gelenlerinden Utbe b. Rebia'mn yanında kalıyorlardı. Birgün üçü beraber iken İslam dininden bahsedildi. Tam o sırada bir kişi de K. Kerim okuyordu. Kur'an'ı dinledi. Utbe'ye bazı sorular sordu. Kendisini Hz. Muhammed'e (s.a.v) götürmesini söyledi. Teklif kabul edilmeyince bunun üzerine kendisi kalkıp Rasülullah ile görüşmeye gitti. Hz. Peygamber'le tanıştı. O'ndan İslamiyet hakkında bilgi aldı. Kur'an dinledi. Es'ad ve arkadaşı Zekvan müslümanlığı hemen kabul ettiler. Utbe ile görüşmekten vazgeçerek Medine'ye döndüler. Hicretten üç yıl önce meydana gelen bu olaydan sonra iki sahabi Medineliler'e İslamiyet'i tanıtmaya başladılar. Onlar vasıtasıyla Medine'de İslam'ı Hz. Ebu'l Heysem ilk olarak kabul etti. Bundan sonra Akabe'de yapılan üç görüşmeye Hz. Es'ad b. Zürare (r.a) iştirak etti. İkinci Akabe'de Rasülullah (s.a.v) onu Beni Neccar'm naibliğine (temsilciliğine) tayin etti. İkinci Akabe biatında bulunan grubun en genci ve ilk biat edeni olmuştur. Peygamberimiz (s.a.v) Medinelilere, Kur'an okutmak, İslamiyet'i, İslam itikad ve ibadetlerini öğretmek üzere Mus'ab b. Umeyr'i (r.a) onlarla birlikte Medine'ye gönderdi. Mus'ab'dan başka Abdullah b. Ümmü Mektum da, Kur'an öğreticisi olmak üzere Medine'ye gönderilmişti. Mus'ab Medine'de Es'ad b. Zürare'nin evine indi. Birçok kişinin müslüman olmasını sağladı. Bu itibarla Hz. Es'ad b. Zürare'nin evi İslamiyet'i neşredenlerin karargâhı olmuştur. İlk Cuma'yı hicretten evvel Medine-i Münevvere'de En-sar'dan Es'ad ibn-i Zürare (r.a) kıldırmıştır. Medine'de inşa ettiği bir mescidde beş vakit namazı da kıldırdı. Cuma gününe Cuma ismini verenler de o ilk Cuma namazında bulunan 40 kişi olmuştur. Ensar dediler ki; "Yahudilerin haftada birgün biraraya geldikleri, ibadet ettikleri günleri var. Hristiyanların da öyle. Haydi biz de kendimize hep birlikte bulunup Allah'ı zikretmek, namaz kılmak ve Allah'a arz-ı şükretmek için bir gün tahsis edelim. O da varsın Arube günü olsun." Cuma'ya onlar yevm-i arube derlerdi. Hz. Es'ad'ın başında toplanıp iki rekat namaz kıldıkları o güne Cuma adını koydular. Es'ad onlar için bir davar kesti. Onlar da azlık oldukları için o davarı hem sabah, hem akşam yemeği olarak yediler. Ka'b b. Mâlik (r.a) gibi Medineli bazı sahabiler ilk Cuma namazını hiç unutamadılar. Es'ad b. Zürare'nin ölümünden sonra Cuma ezanını duyduklarında onu hatırlayıp kendisine dua ederlerdi. Medine'ye hicretinden sonra Hz. Peygamber (s.a.v) de Hz. Es'ad b. Zürare'nin namaz kıldırdığı mescidde namaz kılmış ve kendi mescidini burada inşa ettirmiştir. Şöyle ki, Mescid-i Nebevî'nin sahası Hz. Esad b. Zürare'nin terbiyesi altında yetişen Sehl ve Süheyl adında iki yetim kardeşe ait idi. Bu yetim kardeşler Hz. Es'ad'dan aldıkları terbiye semeresi olarak parayla arsayı Rasülullah (s.a.v)'a satmak istemediler. Ancak Peygamberimiz (s.a.v) karşılıksız almak istemedi. Hz. Ebu Bekir (r.a) bedelini verdi ve arazi istimlak edildi. Hz. Es'ad bu yetimlere başka bir arazi vererek geçimlerini sağlamalarını temin etmiştir. Mescid-i Nebi inşa olunurken Hz. Es'ad b. Zürare hastalandı. Dağlama tedavisi yapıldı. Fakat hastalık iyi olmadı. Peygamberimiz'in ziyareti sırasında son dakikalarını yaşıyordu. Ölümü sırasında yanında bulunan Hz. Peygamber (s.a.v) cenazesini yıkayıp kefenledi, namazını kıldırdı, cenazenin önünde kabre kadar yürüdü. Böylece Hz. Es'ad (r.a) hicretten sonra ilk ölen, cenaze namazı Hz. Peygamber tarafından ilk kıldırılan ve Ensar'dan Bakî Mezarlığı'na ilk defnedilen sahabi unvanını almıştır. Beni Neccar yeni bir nakib isteyince, "Sizin nakibiniz benim, sizler benim dayılarımsınız." diyen Rasülullah, Hz. Es'ad'ın üç kızını kendi aileleri yanında yetiştirerek evlendirmişti.